Dört Temel Mizaç

Dört Temel Mizaç

MİZAÇ
Mizaç İbn-i Sina’nın 1200 yıl önce civarlarında yazdığı ( El Kanun’u fit-tıb ) adlı eserinde tespit edilip, yakın tarihimizde ise bilinen en meşhur eser olan Erzurumlu İbrahim Hakkı hazretlerinin Marifetname'sinde şümullü olarak izah edilmektedir.
Kısaca izah etmek gerekirse mizaç: canlı ve cansız her yaratıkta var olan bir özelliktir ve bu günkü anlamda nem ve kuruluk -  sıcaklık ve soğukluk nispetleriyle ölçülmektedir.
Mizaç; kadim tıpta, cem atat dediğimiz cansız varlıklar olan (metaller, taşımsılar ve ahşap) gurubunda, nebatat olarak adlandırılan tüm bitki gurubunda ve hayvanat olarak adlandırılan insan hariç tüm yürüyen, sürünen, yüzen ve uçabilen hareket halindeki canlılarda sabit olup. İnsanlarda ise değişkendir.

Mizaç genel hatları itibarı ile insanlarda iskelet yapısı, ten rengi, saç ve vücut kılları, kas yapısı gibi fiziksel.
Uyku düzeni, vücut sıvı oranı, beden ısısı, nabız yoğunluğu, tükürük ve salya yapısı, vücut kokusu, terleme seyri, ses tonu gibi ameli.
Dinç olma durumu ve yorgunluk, korku ve cesaret, sosyallik ve içe kapanıklık, etken ve edilgen olma durumu gibi davranışsal hadiselerle tespit edilip sınıflandırılır.
Bunun haricinde insan mizacı dış etkenlerden etkilenip değişime açık bir durumdadır.

İnsan Mizacı:
Çocukluk, gençlik, orta yaş ve ihtiyarlık gibi Yaş durumu, yaşanılan coğrafya, manevi atmosfer, şahit olunan olumlu veya olumsuz durumlar, yukarıda belirtilen gıda alışkanlıkları, mevsimsel hatta gün içerisinde bile değişebilen veya etkilenebilen bir yapıya sahiptir.
Şimdiye kadar yapılan tespitler ışığında şahsımızın ve aile fertlerimizin bedensel, sıhhat ve ruhsal davranış durumunu İlm-i mizaç ışığında tespit ve tahlil edebilip, olması arzu edilen seviyeye ulaştırabiliriz.
Nasıl ki insan mizacı yukarıda arz ettiğimiz sebeplerle tahrip olup bozulabiliyorsa aynı yöntemi kullanarak tamir ve tedavi de edilebilir.
Örnek vermek gerekirse: mizacı kuru ve sıcak (safravi) olan ve bu mizacın galebe çalma durumunda ortaya çıkan rahatsızlıklardan (karaciğer rahatsızlıkları–odaklanamama problemi–bypolar davranış bozuklukları) mustarip olan kişilere, ıslak ve soğuk mizaçlı gıdalar, masajlar ve mizaçlarına uygun sportif aktiviteler tavsiye edilir.
Veya mizacı soğuk ve ıslak (balgami) olan ve bu mizacın galebe çalma durumunda ortaya çıkan rahatsızlıklardan (eklem rahatsızlıkları – yorgunluk – içe kapanıklık – depresyon) mustarip olan kişilere ise sıcak ve kuru gıdalar mizaçlarını düzenleyecek masaj terapileri, bünyelerindeki fazla sıvıların atılmasına yardımcı olacak sportif aktiviteler tavsiye edilir.
Bunların yanı sıra mizacı tespit edilen hastanın nispet durumuna göre ayrıca hacamat, sülük ve bitkisel karışımlar sayesinde tedavi süreci hızlandırılır.
İlm – i mizaç efendimiz (a.s.) ‘in tıbb – ı nebevi hadisleri ışığında İbn-i Sina tarafından sistematize edilmiştir.
Allah kendisinden razı olsun.